99. සොනෝරා කාන්තාරය/ The Sonoran Desert (කැලිෆෝනියා, ඇරිසෝනා ප්‍රාන්ත, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය/ මෙක්සිකෝව)  | ||
ඇමෙරිකානු ස්වදේශික ජනයා පවසන ආකාරයට සොනෝරා කතරට ඇතුළු වන මනුෂ්‍යයාගේ අධ්‍යාත්මය කිසියම් ශාන්ත ස්වරූපයකට පත්වේ. සොනෝරා කතරටම ආවේණික වූ සුන්දරත්වය සහ නිහැඬියාව මිනිස් අධ්‍යාත්මය එලෙසෙ ශාන්ත ස්වරූපයකට පත් කිරීමට හේතු වනවා විය හැක. "සොනෝරා" කාන්තාරය පිළිබඳව මීට පෙර 95 වන ලිපියෙහි සවාරෝ ජාතික වනෝද්‍යානය යටතේ සඳහන් කල බව මතක ඇති. යෝධ සවාරෝ පතොක්වලින් ආඩ්‍ය වූ එකී වනෝද්‍යානය සොනෝරා කාන්තාරයේ කොටසක් බව එහි සඳහන් වේ. සොනෝරා කතර අයත් වන්නේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ කැලිෆෝනියා සහ ඇරිසෝනා ප්‍රාන්තවලට පමණක් නොව ඇරිසෝනා මායිමේ ඇති මෙක්සිකෝවට ද එම කතරේ විශාල ප්‍රදේශයක් අයත් වේ. උතුරු ඇමෙරිකාවේ ප්‍රධාන කාන්තාර සතරෙන් එකක් ලෙස සොනෝරා කාන්තාරය සැලකේ. උතුරු ඇමෙරිකාවේ ප්‍රධාන කාන්තාර මෙසේයි. 1. මොහාවි කාන්තාරය (Mojave desert) 2. මහා ද්‍රෝණිය කාන්තාරය (Great basin desert) 3. සොනෝරා කාන්තාරය (Sonoran desert) 4. චිවුවාවන් කාන්තාරය (Chihuahuan desert)
සොනෝරා කාන්තාරය, මෙම කාන්තාර අතරින් උෂ්ණාධිකම කාන්තාරය වේ. එහෙත් ජෛව සම්පත අතින්, උතුරු ඇමෙරිකාවේ අනෙකුත් සියළුම කාන්තාර පරයන සුවිශේෂී වූ ජෛව විවිධත්වයකින් සමන්විත වේ. එකිනෙකට සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වූ වර්ෂා කාල ද්විත්වයක් පැවතීම එලෙස ඉහල ජෛව විවිධත්වයක් ඇති වීමට හේතු වී ඇත. එනම් මෙම කාන්තාරයට ගිම්හාන සහ ශීත සෘතු දෙකේදී ම වර්ෂාව ලැබේ. ශීත සෘතුවේදී පැසිෆික් සාගරය හරහා ඇදී එන ශීත මෘදු වර්ෂාවෙන් කාන්තාරයේ වැඩි කොටසක් තෙමී යන අතර කාන්තාරය දැකුම්කළු වන මලින් සුසැදි පාරාදීසයක් බවට පරිවර්තනය වේ. විශේෂයෙන්ම කාන්තාරයේ බටහිර කොටස වසරේ එක් කාලයකට පමණක් විකසිත වන දීප්තිමත් රත් පැහැ පොපි මලින්ද අනේක පැහැ ලූපින් මල්වලින්ද වර්ණවත් වේ.
ජුලි සිට සැප්තැම්බර් දක්වා වූ ගිම්හානයේදී මෙක්සිකෝ බොක්ක හරහා ඇදී එන තෙත් නිවර්තන සුළඟ මඟින් කාන්තාරයට ගිගුරුම් සහිත මහා වැසි පතිත කරවයි. කාන්තාරය වටා පිහිටා ඇති කඳු වළලු විසින් මෝසම් සුළඟින් ගෙනෙන වැසි වළාවන් ඉන් එහා යා නොදී රඳවා ගන්නා බැවින් කාන්තාරයට අධික වැසි වැටී ගං වතුර පවා හට ගනී. ඉහත කී සාධක නිසා කාන්තාර පරිසරය ආද්‍රතාවෙන් ඉහල වන අතර ඉහල ශාක සහ සත්ත්ව විවිධත්වයකට ආධාර සපයයි.
කාන්තාරය තුල ශාක විශේෂ 2500කට වැඩි ප්‍රමාණයක් දැක ගත හැකි අතර පෘෂ්ඨ්වංශීන් 550කගේ පමණ නිවහන වේ. සොනෝරා කාන්තාරයේ දක්නට ලැබෙන ශාක විශේෂවලින් වැඩි හරියක් නිවර්තන ශාක වේ. එම ශාකවල ජීවන චක්‍රය, ගිම්හාන සෘතුවේ පතිත වන මෝසම් වර්ෂාව හා තදින් බැඳී පවතී. කෙතරම් වර්ෂා පතිත වුවත් ඉහත සඳහන් කල පරිදි මෙය උතුරු ඇමෙරිකාවේ උෂ්ණාධිකම කාන්තාරය වේ. කාන්තාරයේ උෂ්ණය අධිකම ප්‍රදේශවල කර්කශ පරිසරයට ඔරොත්තු දෙන පහත සඳහන් ශාක බහුලව දැක ගත හැක: Ironwood, Bursage, Palo verde, Creosote, Mesquite.
කාන්තාරයේ උෂ්ණාධිකම ප්‍රදේශවල පහත සඳහන් ජීවීන් සාර්ථකව තම දිවි පෙවෙත ගත කරයි: මෙක්සිකෝ අළු වෘකයා, කඳුකර සිංහයා, Great-horned owl, Golden eagle, Roadrunner, Rattlesnake.
සොනෝරා කාන්තාරය නැරඹන්නන් විසින් අමතක නොකර යන තවත් ස්ථානයක් නම් සොනෝරා කෞතුකාගාරයයි. එය ප්‍රාණිවිද්‍යාව සහ උද්භිද විද්‍යාව සඳහා වූ දැනුම් සාගරයකි.
| ||
Sunday, May 17, 2015
99. සොනෝරා කාන්තාරය/ The Sonoran Desert
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
There's no desert called Mohave. Correct name is Mojave Desert. However this name is pronounce as Mohavee
ReplyDeletehttp://en.wikipedia.org/wiki/Mojave_Desert