17. බෲක්ස් කඳු වැටිය

බෲක්ස් කඳු වැටිය/ Brooks Range

Photograph/ ඡායාරූපය: Northstar, 'Caribou Treking through the Brooks Range, Alaska, USA', in Pixdaus Nature photography Bookmarked, viewed on 15 October 2010, <http://pixdaus.com/pics/1278422937lJL88MW.jpg>

උතුරු ඇමරිකා මහද්වීපයේ උතුරු කොණේම පිහිටි, එක්සත් ඇමෙරිකා ජනපදයේ වපසරියෙන් විශාලතම ජනපදය වන අලැස්කාවේ බෲක්ස් කඳු වැටිය පිහිටා ඇත. කඳු වැටියේ දිග කිලෝමීටර 1100ක් වන අතර, උසම ස්ථානය මීටර 2700කි. කඳු වැටිය වසර මිලියන 126 පැරණි බව කියැවේ.  

Photograph/ ඡායාරූපය: No Name, ' BrooksRange', in www.xiongdudu.com, viewed on 15 October 2010, <https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiC1e_qu3ppCt20Wr1VedtvzeudPDeVrANvSkWN9RtBzUAJTXVmNtHevu4xREw_Tbg5tk1hFNhI_DQz3CeRfmJdVDNR-Gzarjaxm6lpHl1sUC4EAcW82vBkBRrcftcX7giPY1-yeQMLmZk/s400/BrooksRange.jpg >

මනුෂ්‍ය ගහනයෙන් තොර හිමෙන් වැසුණු ප්‍රදේශයක් වන මෙහි ආක්ටික් වනජීවින් බහුල වේ. කළු සහ අළු වළසුන්, ගෝනුන්, කරිබු පිණි මුවන්, වෘකයන් සහ ඩල් බැටළුවන්ගේ නිවහනක් වන මෙම ප්‍රදේශය රක්‍ෂිතයකි. පිණි මුවන් 160,000 ක් වාසය කරනා බව කියැවේ. අවුරුදු පතා බටහිර ආක්ටික් කරිබු පිණි මුවන් රංචු ලෙස බෲක් කඳු වැටියට සංක්‍රමණය වේ. 2004 දී එසේ සංක්‍රමණය වූ පිණි මුවන් ගණන 490,000ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත. තවද කරිබු පිණි මුවන්ගේ උප විශේෂයක් වන පොක්‍යුපයින් කරිබු පිණි මුවන් (විශාල අං තට්ටුවක් සහ ශරීරයක් ඇති ශක්තිමත් පිණි මුවන් වර්ගයක්) 120,000ක් පමණද වසරකට මෙම ප්‍රදේශයට වෙරළාශ්‍රිත තැන්න ඔස්සේ සංක්‍රමණය වේ.  මෙසේ සංක්‍රමණය වන අතරතුර උන් තමන්ගේ පැටවුන් අත හැර දමන අතර තැනිතලාවේ වැඩී ඇති, “Reindeer Moss” නැමැති පාසි උලා කයි.

කඳු වැටියේ දකුණු දිග බෑවුම කේතුධර වනාන්තරයෙන් වැසී පවතී. උතුරු බෑවුම හිමෙන් වැසුණු තුන්ද්‍රාවකි. තුන්ද්‍රාවක් යනු පොළොවට සමීප මිටි පඳුරුවලින් ගහන විශාල තැන්නකි. ඊට හේතුව අධික ශීතලත් දැඩි වියලි සුළඟත් උස ගස් වැඩීමට බාධා කිරීමයි. ශිශිරයේදී උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක සෘණ 45 දක්වා පහල බසී.  

උද්‍යානයේ බටහිර කොටසේ ආරක්‍ෂාව භාරව ඇත්තේ, ආක්ටික් ජාතික උද්‍යානයටයි. මනුෂ්‍ය ගහණයෙන් තොර මේ ප්‍රදේශයට ලඟාවිය හැක්කේ ගුවනින් හෝ සැහැල්ලු හිම මත ධාවනය කල හැකි රථවලින් පමණි.