ලිපි එකතුව


Sunday, May 17, 2015

100. කාච්න(ර්) ගුහා පද්ධතිය/ The Kartchner Caverns



100. කාච්න(ර්) ගුහා පද්ධතිය/ The Kartchner Caverns
(ඇරිසෝනා ප්‍රාන්තය,  ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය)
      
1988ට පෙර සොනෝරා කාන්තාරයේ සංචාරකයින් සවාරෝ පතොක් සහ ක්‍රියෝසෝට් පඳුරු අතර ඇවිද ගියේ ඊට පහලින් පොළව අභ්‍යන්තරයෙහි ඇති ගුහා පද්ධතිය පිළිබඳව කිසිවක් නොදැනය. එහෙත් 1974 දී විමසිලිමත් සහ උත්සාහවන්ත, ආධුනික ගුහා ගවේශකයින් දෙදෙනෙක් විසින් සොනෝරා කතරෙහි කුඩා හුණු කෙමක් දැකීමෙන් කුතුහලයට පත්ව එතුලට ඇතුල් වූහ. එසේ ටික දුරක් ගමන් ගත් ඔවුන්ට සිය දෙනෙත් අදහා ගැනීමට නොහැකි වූයේ හිරි ලඹ, හිරි ටැඹ, හිරි ගල් ස්ථම්භ සහ වෙනත් ගුහා නිර්මාණ විශාල   ප්‍රමාණයකින් සමන්විත දැකුම්කළු ගුහා පද්ධතියක් දැකීමෙනි. පුරා වසර 14 ක් ඔවුන් තම සොයා ගැනීම රහසක් වශයෙන් තබා ගත්තේ එහි ආරක්‍ෂාව පිණිසමය. කාච්නර් ගුහා පද්ධතිය සැතපුම් ගණනාවක් දිග මාවත්වලින් සුසැදි භූගත වංකගිරියක් වන අතර ගුහා පද්ධතියටම ආවේණික වූ ක්‍ෂුද්‍ර දේශගුණයකින් සමන්විතය (අවට ප්‍රදේශයේ දේශගුණයෙන් වෙනස් කුඩා දේශගුණික කලාප).  

ලොව දෙවෙනියට දිගින් වැඩිම "soda-straw" නම් ගුහා නිර්මාණය දක්නට ලැබෙන්නෙත් කාච්නර් ගුහා පද්ධතිය තුලයි. soda-straw යනු කැල්සියම් කාබනේට්වලින් නිර්මාණය වූ සිහින් බටයකි. විනිවිද යන  සහ කැඩෙන බිඳෙන සුළු එම බට, ගුහා වහලයේ සිට පහලට විහිදී ඇති අතර ඒවා තුලින් ජලය පිටතට කාන්දු වේ.  soda-straw සෑදෙන්නේ කැල්සියම් කාබනේට්වලින් සමන්විත ජලය, ගුහා වහලයෙන් කාන්දු වීම නිසා වන අතර, වහලයේ බිත්තිය මත එකතු වන සෑම ජල බිංදුවක් වටාම කැල්සයිට් වළල්ලක් (කොන් 6ක් සහිත ස්පටික කැල්සියම් කාබනේට්) නිර්මාණය වීමෙනි. මෙම ක්‍රියාවලිය වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ සිදු වීමෙන් වළලු ප්‍රමාණය වැඩි වී එය බටයක් ආකාරයෙන් පහලට දික් වේ. කිසියම් හේතුවක් නිසා බටයේ අග විවරය අවහිර වුවහොත්, බටය තුලින් ජලය කාන්දු වීම ඇණ සිට බටයට පිටතින් බ්ටය දිගේ ජලය කාන්දු වීමට පටන් ගනී මෙමඟින් මුල මහත අග සිහින් (කේතාකාර) කූරක් ගුහා වහලයේ සිට පහලට නිර්මාණය වන අතර ඉහත සඳහන් පරිදි ඒවා හිරි ටැඹ (ස්ටලක්ටයිට්) ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. කාච්නර් ගුහා පද්ධතියේ දක්නට ලැබෙන soda-straw නිර්මාණය අඩි 21ක් දිගැතිය.


UNESCO NATURAL WONDERS

1 comment:

  1. If you're looking to burn fat then you need to jump on this totally brand new custom keto diet.

    To produce this keto diet, licensed nutritionists, fitness couches, and chefs have joined together to develop keto meal plans that are powerful, decent, economically-efficient, and fun.

    Since their grand opening in 2019, 100's of clients have already remodeled their body and well-being with the benefits a certified keto diet can provide.

    Speaking of benefits: clicking this link, you'll discover eight scientifically-certified ones given by the keto diet.

    ReplyDelete